Winterbloeiers: een verrijking voor je tuin en de biodiversiteit

Winterbloeiers: een verrijking voor je tuin en de biodiversiteit

Geef je tuin een vleugje kleur, ook tijdens de rustige wintermaanden, door mooie winterbloeiers toe te voegen. Terwijl de natuur zich terugtrekt om zich voor te bereiden op het komende voorjaar, zijn er planten die juist in de winter tot bloei komen. Ontdek hier enkele van de meest charmante en inspirerende winterbloeiers voor je tuin, zelfs in de koudste maanden van het jaar. Een aantal van hen zijn goede drachtplanten voor bijen en hommels!

hommel op honingbes in maart in De Gatherhof

Winterheide

Winterheide (Erica carnea) is een sierlijke en veerkrachtige plant die een betoverend tintje toevoegt aan winterse tuinen. Hij bloeit van december tot april. De kleine, belvormige bloemen in tinten van roze, paars en wit vormen een prachtig contrast met de winterse natuur.  Winterheide gedijt in zure, goed doorlatende grond en prefereert een zonnige tot licht beschaduwde standplaats. Winterheide is een winterharde plant die elk jaar terugkomt.

Rode katjeswilg

Rode katjeswilg en boswilg

Een waardevolle bron van stuifmeel in het vroege voorjaar zijn winterbloeiers zoals de rode katjeswilg en de boswilg (salix caprea). Hoewel deze planten door de wind worden bestoven, maken bijen er veel gebruik van. Ook andere  bomen met katjes, zoals de hazelaar (corylus avellana) en de els (alnus glutinosa), zijn belangrijk voor bijen. Ze produceren pollen op het moment dat veel eiwitten nodig zijn voor nieuw broed na de winter.

Wist je dat je een wilg gemakkelijk kan stekken deze tijd van het jaar? Snoei een (eenjarige) tak van de wilg en plant deze diep in de grond. In onze natuurtuin staan we telkens weer verbaasd van de groeikracht van de wilg. Zelfs de stekken die op hun kop waren geplant liepen uit! In de video zie je hoe gemakkelijk dit gaat:

Winterakoniet

Een van de eerst bloeiende bollen die in januari naar bovenkomt is de winterakoniet (Eranthis hyemalis). Het is een sierlijke stinzenplant die zich gemakkelijk verspreidt, waardoor het een geliefde keuze is onder tuiniers die streven naar een natuurlijke uitstraling. Zijn bloei in februari tot maart, gecombineerd met een bescheiden hoogte van ongeveer 7 centimeter, maakt het een subtiele maar betoverende toevoeging aan elke tuin. Deze winterbloeier gedijt het best in (half)schaduwrijke gebieden, waardoor het een veelzijdige optie is voor diverse tuinomstandigheden.

Boerenkrokus 

De boerenkrokus (Crocus tommasinianus) is een winterbloeier die echt niet mag ontbreken aan je tuin.  Met zijn levendige paarse bloemen die vroeg in het voorjaar verschijnen, brengt deze krokus een vleugje kleur en vitaliteit in de tuin. Bovendien is de boerenkrokus een betrouwbare verwilderder, waardoor hij zich gemakkelijk verspreidt en jaar na jaar opnieuw bloeit, zonder veel onderhoud of moeite.

Krokus

Hyacint

De hyacint (Hyacinthus orientalis) is een klassieke voorjaarsbol die een onmiskenbare charme toevoegt aan elke tuin. Naast de bekende sneeuwklokjes (Galanthus nivalis) en de elegante oosterse sterhyacint (Scilla siberica), bloeit de hyacint aan het einde van de winter, waardoor hij een welkome aanblik is te midden van de winterse kou. De opvallende blauwe bloemen komen prachtig door de sneeuw naar boven. Hij kan gemakkelijk in de schaduw van bomen staan en in open gras.

Sleutelbloem

Tot slot mag de sleutelbloem (Primula vulgaris) niet over het hoofd worden gezien, met zijn betekenisvolle naam die 'eerste bloem' betekent. Als een van de vroegst bloeiende planten kondigt de sleutelbloem op subtiele wijze de komst van de lente aan. Ze bloeit ook in de schaduw, met mooie delicate bloemen, ook als het buiten nog echt koud is. 

Primula (sleutelbloem)

zaaitips voor maart en april   Zaden en bijenplanten bekijken

Stektip: struiken

Het vroege voorjaar is dé tijd om te stekken, bijvoorbeeld van de zwarte bes (ribes nigrum). Knip een tak eenjarig hout van ca. 50 cm uit de struik. Verwijder de knoppen van de onderste helft en steek de tak tot halverwege in de grond. Houd de stek goed vochtig voor een goed resultaat. Wil je moeilijkere planten stekken en je kansen vergroten? Haal wat van de bast van een wilg af en stop deze in het water. Zet je stekken eerst een paar dagen in het wilgenwater en plant ze daarna in de grond. In wilgenbast zitten groeihormonen die ervoor zorgen dat je stek sneller gaat wortelen.

Bij op appelbloesem

 Fruitbomen zijn prachtige vroegbloeiers in mei

Mijn favoriete vroegbloeiers zijn ook fruitbomen, die een prachtige bron van nectar en stuifmeel vormen vroeg in het seizoen. Ook houden fruitbomen water vast in de bodem, geven ze heerlijke vruchten later in het jaar en bloeien ze prachtig. Zelfs met beperkte ruimte kun je fruitbomen in leivorm snoeien. Als je een beschutte en zonnige plek hebt in je tuin, overweeg dan het aanplanten van appel, peer of kers. Je kunt deze nog planten tot en met maart aanplanten (als het niet vriest).

Nienke Boone is stadsboerin, tuinder en expert biodiversiteit.

Meer over de natuurtuin   Zaden en bijenplanten bekijken